We zijn in de zomer van 2018 verhuisd naar de Hommelgaard. Destijds was er rond het huis een siertuin en daarachter een schapenweide. Wij maken er één geheel van met de nadruk op voedselproductie en versterking van biodiversiteit. We pakken dat in projecten aan. Sommigen zijn al af, anderen deels en sommigen staan op de wensenlijst. Hier een incompleet overzicht.
Voedselbos met zonneval
In het voedselbos vind je een zonneval. Een zonneval (sun trap) is een ontwerptruc om een warmer en beschutter microklimaat te creëren door de zon binnen te laten en de wind buiten te houden. We gebruiken een deel van de open plek als akkertje voor warmteminnende eenjarigen. In de rand hebben we warmeminnende struiken en bomen geplant zoals perzik, vijg, pawpaw, jujube (Chinese dadel), en kaki. Over een paar jaar, als de planten rond de zonneval dichter op elkaar groeien, zullen die planten het als het goed is beter gaan doen. (Zelf een zonneval ontwerpen? Op Eigenwijs Blij lees je over het ontwerpen van een zonneval / suntrap.)
Geodome kas
Om een langer groeiseizoen te hebben en warmteminnende planten een betere plek te geven, hebben we een kas in de tuin. Al snel besloten we dat het een kas in de vorm van een dome moest worden. Vanwege de natuurlijke vorm, de kleinere impact van de wind en vooral omdat we het een cool ding vinden. Er zit een hoop werk in, maar het resultaat mag er zijn en het is een echte blikvanger geworden aan de rand van ons voedselbos. (Zelf aan de slag? Op Eigenwijs Blij lees je over het bouwen van een kas met de Geodesic dome kit.)
Bloeiboog/windsingel
(foto uit 2018, kort na aanplant)
Om de wind uit het zuidwesten af te remmen en daarmee een warmer microklimaat in het voedselbos en bij de moestuin te krijgen, hebben we een windsingel ontworpen en geplant. Maar de singel heeft nog een belangrijke functie: de bloeiboog. Een bloeiboog is een ontwerp van bloeiende insectenplanten in de tijd. Zo zorg je dat er zo’n lang mogelijk seizoen is waarin er planten in bloei staan en insecten voldoende nectar en stuifmeel kunnen vinden. (Ook zo’n bloeiend haag ontwerpen? Op Eigenwijs Blij lees je over een windsingel voor insecten en voedsel en het ontwerpen van een bloeiboog.)
Hemelwater afkoppelen
In droge periodes moeten we bewateren en tegelijk loopt er in periodes met regen een flink deel van het dak van ons huis en de schuur, zo via de regenpijp het riool in. Zonde! Daarom hebben we het grootste deel van de dakgoten (HWA / hemelwaterafvoer) afgekoppeld van het riool. Een groot deel loopt via een 25 meter lange buis vanaf het dak naar een wadi in het voedselbos, waar het ter plekke planten van water voorziet, de toplaag/humuslaag van de grond vochtig maakt en het grondwater aanvult. Een ander deel vangen we op in IBC-tanks, zodat we het water op een later moment kunnen gebruiken om bijvoorbeeld planten in de moestuin en kas water te geven. (Zelf een wadi maken? Op Eigenwijs Blij lees je een stappenplan voor een wadi.)
Rotstuin voor keukenkruiden
Vlak bij de tuindeur en dus vlak bij de keuken hebben we een rotstuin voor keukenkruiden aangelegd. De grond liep hier schuin naar beneden. Met behulp van oude stoeptegels hebben we er terrassen in gemaakt. Tussen de kruiden ligt grind dat vrij kwam bij een ander project in de tuin. De stenen onderdrukken ongewenste wilde planten tussen de kruiden en maken een lekker warm micro-klimaat waar keukenkruiden als oregano, bonenkruid, tijm, rozemarijn en hyssop erg blij van worden.
Stapelmuur
In het voedselbos vind je ook de stapelmuur. Dit is een walletje van leemhoudend zand waarover allerlei verschillende stenen, tegels en dakpannen zijn gestapeld. Tussen de stenen zijn kiertjes waar allerlei beestjes in kunnen schuilen en nestelen. Er groeien kruidachtigen in die hommels en solitaire bijen aantrekken. Verder zit er een stijlwandje in verwerkt voor grondbijen / zandbijen om in te nestelen. Op heldere dagen in het voorjaar warmt de stapelmuur op door de zon en geeft de warme ’s nachts weer vrij aan de omgeving. Dat helpt een paar tere planten beschermen tegen late nachtvorst.
Bloemenweide
Om solitaire bijen, hommels en vlinders te helpen hebben we een bloemenweide van zo’n 60 vierkante meter ingezaaid. We gebruiken inheems bloemenzaad van Cruydt Hoeck, omdat inheemse insecten het beste zijn aangepast aan inheemse bloemen. Ook vestigen inheemse kruiden zich veel beter en zaaien ze zichzelf uit zodat we nog jaren van de bloemenweide kunnen genieten zonder steeds opnieuw te hoeven zaaien.
Bijenhotel
Bijen zijn belangrijke bestuivers in ons jonge voedselbos en in de moestuin. We doen veel om het hommels en solitaire bijen naar hun zin te maken en zo op een natuurlijke manier voor bestuiving te zorgen. Dus bieden we ook nesthulp aan onder andere gehoorde metselbij, rosse metselbij en verschillende andere soorten bovengronds nestelende bijen. Af en toe voegen we een blok hout met boorgangen aan het hotel toe.
Kruidlaag in voedselbos
Een belangrijk verschil tussen een boomgaard en een voedselbos is het gebruik van groeilagen. In ons voedselbos vind je een kroonlaag, bomenlaag, struiklaag en een kruidlaag. Die laatste bestaat uit bodembedekkers zoals bosaardbei, oregano, kruipbraam, citroenmelisse, kardoen, bonenkruid en kruipende smeerwortel. De kruidlaag bevat honderden planten en is misschien wel het meeste werk om goed te vestigen. De planten vervullen allerlei belangrijke functies, zoals aantrekken van bestuivers, verbeteren van de bodem, onderdrukken van grassen en andere onkruiden en eten voor ons.